Markery genetyczne, a ustalenie ojcostwa
Żyjemy w czasach, w których złożoność organizmu ludzkiego przestaje być tajemnicą. W roku 1953 dwóch panów, a mianowicie James Watson i Francis Crick ustalili, w jaki sposób zbudowane jest nasze DNA. Od tamtej pory nastąpił gigantyczny postęp zarówno w badaniach naukowych, jak i w medycynie. Dziś na podstawie naszego kodu genetycznego możemy ustalić pokrewieństwo z innymi osobami, skonstruować nasze drzewo genealogiczne, a nawet określić, na jakie choroby jesteśmy narażeni. W badaniach tych często wykorzystywane są tzw. markery genetyczne, które są charakterystyczne dla każdego człowieka i stanowią swego rodzaju „wskaźniki”, na podstawie których można np. stwierdzić ojcostwo.
Ale zacznijmy od początku. DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy składa się z 3 podstawowych elementów: cukru – rybozy, reszty fosforanowej i z jednej z czterech zasad azotowych: adeniny, tyminy, cytozyny i guaniny, które oznaczamy odpowiednio literami A, T, C i G. Te 3 elementy tworzą jednostki DNA – nukleotydy. Ludzkie DNA to geny (czyli jednostki kodujące białka) oraz tzw. regiony niekodujące. Dzięki poznaniu całego genomu człowieka w obrębie tych właśnie regionów zidentyfikowano kilka milionów tzw. markerów, które wykazują dużą zmienność (tzw. polimorfizm) u poszczególnych osobników i właśnie te fragmenty DNA są wykorzystywane m. in. w badaniach pokrewieństwa.
Materiał genetyczny upakowany jest w tzw. chromosomy. Człowiek posiada 23 pary chromosomów, jeden z nich dziedziczymy od matki, a drugi od ojca. Dzięki temu możemy ustalić, które warianty markerów dziecko odziedziczyło od matki, a które od ojca. Jeśli dane markery występują zarówno u ojca jak i u dziecka, to z dużym prawdopodobieństwem (99,999999%) można potwierdzić biologiczne ojcostwo.
Obecnie najpowszechniejszymi markerami wykorzystywanymi w ustalaniu pokrewieństwa są zw. krótkie tandemowe powtórzenia kilku nukleotydów tzw. STR (ang. short tandem repeats). Jest to metoda niezwykle wiarygodna, która pozwala na zbadanie nawet znikomych ilości DNA. Oczywiście im więcej markerów badamy, tym lepiej i tym większa wiarygodność testu. Jednym z instytutów przeprowadzających takie testy DNA jest Genetico z siedzibą w Bydgoszczy, który w jednym badaniu analizuje aż 24 różne markery. To pozwala z niemal 100% pewnością stwierdzić ojcostwo. Obecnie, z okazji 9 rocznicy Instytutu trwa promocja na takie badania. Więcej z genetycznych ciekawostek już za tydzień. Bardziej szczegółowe informacje na temat badań można znależć w serwisie genetico.pl.