Jak opiekować się podopiecznym z chorobą Parkinsona?

Choroba Parkinsona w pigułce

Schorzenie to rozpoznał i opisał James Parkinson – angielski lekarz, aptekarz i działacz polityczny – w 1817 roku. Pierwotnie chorobę nazywano drżączką poraźną. Nieco później spopularyzowała się aktualna nazwa, oddająca hołd jej odkrywcy.

Drżączka poraźna występowała już na wiele lat przed odkryciem Jamesa Parkinsona. Jej wnikliwe zbadanie okazało się jednak bardzo trudnym i czasochłonnym zadaniem. Podłoże biochemiczne choroby określił Arvid Carlsson w wyniku wnikliwych badań, za co uhonorowano go Nagrodą Nobla.

Z danych opublikowanych przez Tygodnik Powszechny w 2014 roku wynika, że Parkinson dotyka około 3% populacji w krajach rozwiniętych. Lekarze szacują, że aż 2/3 tej grupy stanowią seniorzy, którzy przekroczyli próg 65-ciu lat. Co ciekawe, choroba atakuje przede wszystkim mężczyzn. Chociaż nie ma co do tego pewności, naukowcy twierdzą, że zachorowalność na Parkinsona wzrasta wraz ze spadkiem estrogenu. Tak naprawdę najbardziej charakterystyczne dla tego schorzenia jest jednak obniżenie poziomu dopaminy, pełniącej w organizmie funkcję neuroprzekaźnika.

Czym jest choroba Parkinsona?

W żargonie medycznym drżączkę poraźną określa się jako nieuleczalne schorzenie układu nerwowego, które prowadzi do postępującej i nieodwracalnej utraty kontroli nad ciałem. Najbardziej specyficznym i widocznym dla otoczenia objawem jest drżenie mięśni, które pierwotnie obejmuje jedną stronę ciała. Wraz z postępem choroby napięcie mięśni potęguje się, prowadząc do znacznej utraty kontroli nad wykonywanymi ruchami. Typowy jest też tzw. chód parkinsonowski, w którym pacjent przybiera charakterystyczną postawę. Jego mobilność jest wówczas mocno ograniczona – senior się garbi, poruszanie kończynami górnymi jest awykonalne, a jego kroki są niewielkie i bardzo niepewne.

W zaawansowanym stadium choroby Parkinsona podopieczny wykazuje się już znikomą samodzielnością. W wyniku drżenia rąk, nóg i głowy wymaga pomocy w nawet najbardziej rutynowych czynnościach, takich jak: jedzenie, przemieszczanie się czy dbanie o higienę osobistą.

Życie z chorym

Najważniejszym aspektem opieki nad pacjentem jest zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa, zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. By uczynić najbliższe otoczenie przyjaznym seniorowi należy pozbyć się z domu przedmiotów utrudniających mobilność oraz zainstalować poręcze, ułatwiające przemieszczanie. W zaawansowanym etapie choroby może się przydać także balkonik, który zagwarantuje stabilność i wsparcie podczas chodzenia.

W codziennej rutynie chorego bardzo ważna jest rehabilitacja, opóźniająca przebieg choroby. Regularne ćwiczenia pozytywnie wpływają na psychikę seniora, ponieważ pozwalają na krótki czas zapomnieć o uciążliwych dolegliwościach. Typowe dla choroby Parkinsona skurcze występują wyłącznie w stanie spoczynku, dlatego nawet minimalny wysiłek fizyczny potrafi przynieść podopiecznemu ulgę.

Bardzo istotne w roli opiekunki jest zadbanie o ćwiczenie mowy pacjenta, która z biegiem czasu staje się coraz bardziej niewyraźna. Tutaj szczególnie ważna jest cierpliwość i wyrozumiałość, a z biegiem czasu wypracowanie komunikacji, opierającej się na pytaniach zamkniętych, na które senior jest w stanie odpowiedzieć 'tak’ lub 'nie’. By podtrzymać relację bez nadmiernego wyczerpywania możliwości osoby starszej warto spędzać czas na opowiadaniu jej historii lub czytaniu książek.

Podczas opieki należy zwrócić również uwagę na sposób przygotowywania i podawania posiłków. W zaawansowanym stadium Parkinsona problematyczne może być przełykanie posiłków oraz posługiwanie się sztućcami. Na tym etapie warto rozdrobnić dania, czyniąc je łatwo przyswajalnymi.