W jaki sposób czerwone wino zabija komórki nowotworowe?

      Spożywanie alkoholu w nadmiarze jest jedną z głównych przyczyn powstawania nowotworów głowy i szyi. Niedawno ukazał się artykuł w zagranicznym czasopiśmie naukowym „Advances in Experimental Medicine and Biology”, w którym opisano jakie korzyści mogą wynikać z spożywania czerwonego wina. Zawarty w nim resweratrol może bowiem chronić nasze komórki przed rakiem.

      Robert Sclafani – profesor biochemii i genetyki molekularnej w Uniwersytetu w Kolorado powiedział: „Alkohol bombarduje nasze geny. Nasze ciało ma sposoby na naprawę tych uszkodzeń. Jednak przy wystarczająco dużej ilości alkoholu część tych uszkodzeń może nie zostać naprawionych. Resweratrol usuwa komórki z uszkodzonym DNA, dlatego nie może on powodować nowotworów. Alkohol uszkadza komórki, a resweratrol je naprawia. ”

       Wiedza jaką posiadamy na temat powodowania nowotworów przed alkohol pochodzi z badań nad innymi chorobami tj. anemia Fanconi – rzadka choroba genetyczna, która występuje z częstością 1 na 350 000 urodzeń. W DNA naturalnie pojawiają się zwinięcia zwane „wiązaniami poprzecznymi” (z ang. cross-links). W zdrowych komórkach zostają one naprawiane. W przypadku anemii Fanconi, ludzie rodzą się bez zdolności do naprawiania uszkodzeń DNA, które akumulują się. Tacy pacjenci mają zdecydowanie podwyższone ryzyko zachorowania na nowotwory – zwłaszcza na białaczkę i nowotwory głowy i szyi.

      Okazało się, że genetyczny mechanizm powstawania nowotworów w przypadku anemii Fanconi jest identyczny jak w przypadku nowotworów powodowanych przez alkohol. W obu przypadkach powodem jest częściowo rozkładany alkohol. Mechanizm metabolizmu alkoholu obejmuje konwersję alkoholu do aldehydu octowego, który następnie rozkładany jest do octanu, który jest wydalany. Produkt pośredni jakim jest aldehyd octowy jest silnym kancerogenem i odpowiada za tworzenie „wiązań poprzecznych” w DNA. Osoby z anemią Fanconi nie mają mechanizmu naprawy DNA, dlatego u takich osób uszkodzenia spowodowane przed aldehyd octowy będą się kumulować.

      Przy dużej ilości alkoholu nasze ciało może nie nadążyć i zostawać z zaległościami aldehydu octowego. Zwiększona ekspozycja na alkohol, utrata genu dehydrogenazy aldehydowej, która pomaga w rozkładzie alkoholu, a także utrata zdolności do naprawy wiązań poprzecznych w DNA skutkuje zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwór. W przypadku mocnych alkoholi mamy zwiększone ryzyko zachorowalności na nowotwory szyi i głowy, na skutek zwiększonej produkcji aldehydu octowego.

      Jeśli spojrzymy na epidemiologiczne badania nad nowotworami szyi i głowy, to zobaczymy, że alkohol jest tylko czynnikiem. Ważne jest jednak źródło z jakiego alkohol pochodzi. U ludzi którzy spożywali czerwone wino, zaobserwowano zmniejszoną ilość przypadków zachorowań na nowotwory. „W czerwonym winie jest coś, co blokuje efekt alkoholu wywołujący raka” - powiedział profesor Sclafani.

      Ostatnio ukazał się artykuł, który wskazał resweratrol jako to „coś”, o czym wspominał profesor. Opisuje on efekt działania resweratrolu: „Im więcej pijesz, tym więcej uszkodzeń DNA się gromadzi w twoich komórkach, oraz wzrasta prawdopodobieństwo, że jedna z nich może nagromadzić takie uszkodzenia DNA, które spowodują rozwój nowotworu. Resweratrol wyłapuje te komórki z największymi uszkodzeniami DNA – te, z których z największym prawdopodobieństwem może rozwinąć się nowotwór.

    Resweratrol może nie jest jakimś magicznym środkiem, który całkowicie zniszczy każdy nowotwór, ale poprzez zabicie najbardziej uszkodzonych komórek, może obniżyć prawdopodobieństwo pojawienia się nowotworu spowodowanego nadużywaniem alkoholu. Profesor Sclafani i jego współpracownicy planują przeprowadzić badania, w których przetestują skuteczność resweratrolu w ochronie i leczeniu nowotworów szyi i głowy.

    Warto wspomnieć, że resweratrol występuje w dużych ilościach w skórkach czerwonych winogron, dlatego tylko wina wytrawne i czerwone będą zawierać go dużo. Na czym dokładnie polega działanie chemioprewencyjne rewasterolu? Hamuje on metaboliczną aktywację pro-kancerogenów do kancerogenów poprzez modulacje metaboliczną enzymów odpowiedzialnych za tą aktywację. Resweratrol także hamuje wzrost komórek nowotworowych oraz indukuje ich apoptozę (programowaną śmierć). Może on bezpośrednio wiązać się z DNA lub RNA, aktywować enzymy antyoksydacyjne, oraz chronić przed stanami zapalnymi.

Literatura: „A Perspective on Chemoprevention by Resveratrol in Head and Neck Squamous Cell Carcinoma” Sangeeta Shrotriya, Rajesh Agarwal, Robert A. Sclafani, Advances in Experimental Medicine and Biology Volume 815, 2015, pp 333-348